DOĞU EKONOMİSİ KIRILGAN

Doğuanadolu Sanayici ve İşadamları Derneği (DOSİAD) ARGE Komisyonu Başkanlığı, Teşvikli iller 2006 yılı Ağustos ayı Faal vergi mükellef sayısı dağılım sonuçlarını açıkladı.

TEŞVİKLİ İLLER TÜRKİYE ORTALAMASININ GERİSİNDE

DOSİAD AR-GE değerlendirmesine göre; Teşvik Yasası uygulaması kapsamında bulunan 49 ilde toplam olarak 361 bin 628 Gelir Vergisi, 305 bin 700 Basit Usulde vergilendirilen Gelir Vergisi, 71 bin 346 Kurumlar Vergisi, ve 413 bin 364 Katma Değer Vergisi faal mükellefi bulunuyor.

KURUMLAR VERGİSİ FAAL MÜKELLEFİ AZ

Teşvik kapsamındaki illerin faal vergi mükellef sayıları toplamı Türkiye toplamının Gelir Vergisinde yüzde 20.98; Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisinde yüzde 38.84; Kurumlar vergisinde yüzde 11.78 ve Katma Değer Vergisinde ise yüzde 18.61’lik dilimini oluşturuyor.

DOĞU ANADOLU, TEŞVİKLİ İLLER SIRALAMASINDA GERİDE

 14 ilinin tamamı Teşvik kapsamında bulunan Doğu Anadolu Bölgesindeki faal vergi mükellef sayıları toplamı Teşvikli iller toplamında Gelir vergisinde yüzde 19.27; Basit Usulde vergilendirilen Gelir Vergisinde yüzde 21.10; Kurumlar Vergisinde yüzde 22.52 ve Katma Değer Vergisinde ise yüzde 20.43 pay sahibi bulunuyor.

ŞIRNAK, ERZURUM’U GEÇTİ

Erzurum’da faal vergi mükellefi sayıları Teşvikli iller toplamının Gelir Vergisinde yüzde 2.94; Basit Usulde vergilendirilen Gelir Vergisinde yüzde 3.01; Kurumlar Vergisinde yüzde 3.55, Katma Değer Vergisinde yüzde 3.18’lik bölümünü kapsıyor.

ERZURUM KURUMLAR’DA 7’İNCİ SIRADA

Doğu Anadolu Bölgesinde bulunan illerin faal vergi mükellefleri sayısı sıralamasında GMSİ’de birinci, Gelir Stopaj ve Basit usulde Vergilendirilen Gelir Vergisinde 3’üncü sırada yer alan Erzurum, Teşvikli 49 il Faal vergi mükellefi sıralamalarında Gelir Vergisinde 12’inci, Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisinde 9’uncu, Kurumlar Vergisinde 7’inci ve KATMA Değer Vergisinde ise 10’uncu durumda bulunuyor.

BÖLGE SIRALAMASI

Erzurum, Doğu Anadolu bölgesinin Gelir Vergisinde yüzde 15.29, Gelir Stopaj Vergisinde yüzde 14.32, Gayrimenkul Sermaye İradı Vergisinde yüzde 24.09, Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisinde yüzde 12.00, Kurumlar Vergisinde yüzde 15.79 ve KDV’de ise yüzde 15.53 oranında faal mükellefini barındırıyor.

ŞANLIURFA TUTULMUYOR

Teşvik kapsamındaki iller Gelir Vergisi Faal Mükellef Sayısı sıralamasında Şanlıurfa 25.131 mükellefle birinci sırada yer alıyor. Trabzon 15 bin 14 mükellefiyle 2’inci; Kahraman Maraş 14 bin 504 mükellefiyle 3’üncü, Şırnak 14 bin 96 mükellefiyle 4’üncü ve Afyon ili de 13 bin 400 mükellefiyle 5’inci sırada yer alıyorlar. Teşvikli iller Gelir vergisi mükellef sayısı bakımından son sıralarda doğu Anadolu bölgesinin Ardahan, Hakkari ve Tunceli illeri ile Bayburt bulunuyor.

KAHRAMANMARAŞ İLK ONDA

Teşvik uygulamasından yararlanan iller Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellef sayısı sıralamasında Şanlıurfa 18 bin 600 mükellefiyle birinci durumda bulunuyor. Bu ili 15 bin 51 mükellefle Kahraman Maraş, 15 bin 35 mükellefle Diyarbakır,12 bin 978 mükellefiyle Trabzon ve 12 bin 664 mükellefiyle Ordu ili izliyor. Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellef sayısı sıralamasında Ardahan, Çankırı, Tunceli ve Bayburt illeri yer alıyor.

DİYARBAKIR, ERZURUM’U SOLLADI

Kurumlar Vergisi Faal mükellef sayısı bakımından Teşvikli iller sıralamasında Diyarbakır 4 bin 464 mükellefle ilk sırada bulunuyor. Sıralamada Şanlıurfa 3 bin 394 mükellefle 2’inci, Trabzon 3 bin 251 mükellefle 3’üncü, Afyon 3 bin 82 mükellefle 4’üncü ve Kahraman Maraş ise 2 bin 714 mükellefle 5’inci durumdalar. Kilis, Bayburt, Tunceli ve Ardahan illeri Teşvikli iller içinde Kurumlar Vergisi Faal mükellefinin en az olduğu iller.

KDV’NİN LİDERİ ŞANLIURFA

Teşvikten yararlanan illerin Katma Değer Vergisi faal mükellef sayısı sıralamasında Şanlı Urfa ili 27 bin 810 mükellefle birinci sırada yer alıyor. KDV Faal Mükellef sayısı sıralamasının ilk beşteki diğer illeri ise 17 bin 264 mükellefle Trabzon, 16 bin 662 mükellefle Diyarbakır, 16 bin 623 mükellefle Kahraman Maraş ve 15 bin 702 mükellefle Şırnak ili. Sıralamada son sıranın dört ili ise Hakkari, Ardahan, Tunceli ve Bayburt illeri.

GÜNEYDOĞU KALKINMA SÜRECİNDE

Gelir, Basit Usulde vergilendirilen Gelir, Kurumlar ve KDV Faal mükellef sayısı Teşvikli iller sıralamalarında Kahraman Maraş, Diyarbakır, Şanlı Urfa, Trabzon, Afyon ve Şırnak’ın ilk on içinde yer almaları dikkat çekiyor. Şırnak Gelir ve KDV Faal mükellefi sayısında 4’üncülüğüyle ticaret sektöre gelişen bir il görünümü veriyor.

MALATYA DOĞU’NUN YÜZAKI

Teşvikli iller Gelir Vergisi Faal mükellef sayısı dağılımında ilk on içinde Güneydoğu Anadolu Bölgesinden 4, Karadeniz Bölgesinden 3; Akdeniz, Ege ve Doğu anadolu bölgesinden bir il bulunuyor. Doğu Anadolu Bölgesinin Gelir vergisi ilk ondaki tek temsilcisi Malatya. Bu vergi kaleminde doğu Anadolu bölgesi illeri son sıralarda yer alıyorlar.

SON SIRALARDA DOĞU İLLERİ VAR

Basit Usulde vergilendirilen Gelir vergisi sıralaması ilk onu içinde Güneydoğu Anadolu bölgesinden 2, Karadeniz Bölgesinden 3, Akdeniz bölgesinden 1, Doğu Anadolu bölgesinden 3 ve Ege bölgesinden ise bir il yer alıyor. Bu vergi kategorisinde 49 il içinde son on sırada ise ağırlıklı olarak Doğu Anadolu bölgesi illeri bulunuyor.

KURUMLAR VERGİSİNDE GELİŞME

Kurumlar Vergisi faal mükellef sayısı çokluğu bakımından il on içinde Doğu Anadolu bölgesinden 3; Güneydoğu Anadolu bölgesinden 2, Karadeniz Bölgesinden 2, Ege bölgesinden 2, Akdeniz bölgesinden ise 1 il bulunuyor. Kurumlar vergisi mükellef azlığı bakımından ise son on sırada Doğu Anadolu bölgesinden tam 4 ilin bulunması dikkat çekiyor

KARADENİZ’DE TİCARET SEKTÖRÜ BÜYÜYOR

KDV Faal mükellef sayısı fazlalığı bakımından, 49 Teşvikli il sıralamasının ilk onu içinde Güneydoğu Anadolu bölgesinin 4 ili bulunuyor. İl On’da Karadeniz Bölgesinden iki, Doğu Anadolu bölgesinden iki, Ege bölgesinden 1 ve Akdeniz bölgesinden de1 il bulunuyor. KDV Faal mükellef sayısı azlığında ise son on sırada yoğunluklu olarak doğu Anadolu illeri yer alıyorlar.

ÖZCAN:”BÖLGE EKONOMİSİ DURGUN”

DOSİAD ARGE tarafından yapılan araştırma sonuçlarını değerlendiren DOSİAD Genel Sekreteri Güvener Özcan, Doğu Anadolu bölgesindeki faal mükellef sayılarının, Teşvik kapsamındaki iller toplamı içinde yüzde 20’lik dilimler oluşturmasının, bölgenin ekonomik bakımdan geri kalmışlık göstergesi olduğunu söyledi.

BÖLGE İLLERİNİN REKABET GÜCÜ YOK

Teşvik yasasından yararlanan Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin bütün vergi kategorileri sıralamalarında doğu Anadolu bölgesi illerinin çok çok üstünde bulunduğuna dikkat çeken Özcan, “Bu durum Doğu Anadolu bölgesi’nin diğer bölgelerden oldukça geride olduğunu ortaya koyuyor. Bölgeler içinde teşvike en fazla ihtiyacı olan bölge Doğu Anadolu’dur.”dedi.

BÖLGENİN YEREL TEŞVİKE İHTİYACI VAR

Teşvik kapsamındaki illerindeki faal vergi mükellefi sayılarının, il ve bölgelerin ticari rekabet gücünü de ifade ettiğini vurgulayan Özcan, Doğu’daki faal mükellef sayısı azlığının teşvik içindeki diğer bölge ve illeriyle rekabet edemeyecek durumda bulunduğunu belgelediğini kaydederek:” teşvik kapsamında gerçekleşen yatırımların diğer bölgelerde yoğunlaşması tesadüf değil, o bölge ve illerde ekonomik yapı ve ticari dengelerin doğuya göre daha güçlü olmasından kaynaklanmaktadır” şeklinde konuştu.